تحلیل دیوان ناصر خسرو با تاکید بر مکتب اگزیستانسیالیسم

ناصر خسرو از شاعرانی است که همانند اگزیستانسیالیست ها وجود انسان را امکان می داند. وی معتقد است که انسان در وحله ی اول نه خیر است نه شرّ؛ بلکه انسان با اختیار و انتخاب خویش است که می تواند به جنبه ی وجودی خویش برسد. او معتقد است که انسان آزاد آفریده شده است و ماهیت وی از قبل مشخص نیست و آنچه ماهیت او را می سازد، متأثر از انتخاب یکی از دو جنبه ی خیر یا شرّ است. بر این اساس او انسان را مسوول اعمال خویش می داند. وی این مسوولیت را هم نسبت به اعمال این جهانی و هم در قبال روز جزا وپاداش یادآوری می کند. بر این اساس او سعی دارد که انسان را به این امر مضطرب و نگران کند. دلهره و اضطراب یکی از اصول اگزیستانسیالیست ها است که از نظر آنها این امر باعث حساسیّت انسان نسبت به نحوه ی انتخاب طرح وجودی خویش می شود و همین امر فراهم کننده ی اصالت وجود شخص است. اصل دیگر فردیت تنهایی است. ناصر خسرو هم از لحاظ شعر و هم از نظر زندگی به جنبه ی فردیت و تنهایی دست یافت، به طوری که جامعه دیگر نتوانست او را بپذیرد. تأویل جنبه ی دیگر تفکر اوست؛ امری که اگزیستانسیالیست ها از جمله نیچه و هایدگر بر آن تأکید داشته اند. ناصرخسرو نیز اهل تأویل است، چه تأویل متن(قرآن)و چه تأویل هستی شناسیک که در حیطه ی تمهیدات شعری رخ می دهد. کلید واژه:اگزیستانسیالیسم، شعر، تأویل، امکان، ناصر خسرو.